سُرب یکی از ترکیبات رایج آلاینده ی هوا و محیط ‌زیست است که از صنعت ناشی می‌ شود. این ماده ی سمی می‌ تواند از طریق مجاری تنفسی و گوارشی به راحتی وارد بدن شود.

بسیاری از مشاغل همچون سازندگان شیشه ‌های کریستال، لوله‌ کش‌ ها، تعمیرکاران رادیاتور و باتری و برق‌ کش‌های ساختمانی به دلیل تماس با سرب در معرض مسمومیت قرار دارند.

افرادی که در مناطق پَُر ترافیک اوقات خود را سپری می‌ کنند از دیگر قربانیان آن هستند. علائم ناشی از مسمومیت از علائم غیر اختصاصی همچون درد شکم، خستگی و عدم تمرکز تا کم ‌خونی، اختلال در اعصاب و آسیب ‌های کلیوی متفاوت است.

در گذشته می ‌دانستند که کودکان به اثرات سمی سُرب حساس هستند. اثر سُرب در وضعیت ذهنی به صورت ناتوانی در یادگیری و افت ضریب هوشی، خود را نشان می‌ دهد.

در بررسی‌ های انجام شده دیده شده بود که کودکان دارای سطح سرب بالاتر از 10 میکرو گرم در میلی ‌لیتر دارای اختلال در یادگیری و ضریب هوشی هستند.

شستن ظرف ‎ها یکی از کارهای تکراری خانه است که با سلامت همه ی افراد خانه ارتباط دارد. لابد می ‌دانید که بهتر است ظرف‏ ها‏ در اولین فرصت شسته شوند؛ چون ظروف‏ کثیف، محل مناسبی برای رشد قارچ ‏ها‏ و میکروب ‎ها هستند و پای حشرات را هم به آشپزخانه باز می ‎کنند و می دانید که برای شستن ظرف ‎ها به روش متداول، ابتدا باید باقی‌ مانده ی غذاها را از روی ظرف‎ ها پاک کرده و بعد، آن ها را در سینک ظرف ‎شویی که درپوش چاه آن را گذاشته‌ اید و مقداری آب گرم و چند قطره مایع ظرف ‎شویی در آن ریخته ‏اید، قرار دهید. بعد از چند دقیقه باید اسفنج ظرف ‎شویی را مرطوب کرده و مقداری مایع ظرف ‎شویی روی آن ریخته و تمام سطح ظروف را به دقت بشویید. در نهایت هم باید همه ظروف را با آب گرم به دقت آبکشی کنید و در آب‌ چکان قرار دهید.

اما علاوه بر این ها نکات دیگری هم هست که باید رعایت شود. شما آن نکات را بلدید؟

ابر و اسفنج

بررسی‏ ها نشان داده است ابرها و اسفنج ‏های ظرف‎ شویی و همچنین سینک ظرف‎ شویی از آلوده‎ ترین نقاط خانه هستند و باکتری سالمونلا که همان باکتری ایجاد کننده ی مسمومیت ‏های غذایی است، در این محل ‏ها زیاد مشاهده می ‌شود. خیلی ‏ها به این موضوع که اسفنج‏ ها با حفره‏ های ریز و مرطوب ‌شان محل مورد علاقه‏ های باکتری ‏ها و میکروب ‏ها هستند، توجه نمی ‏کنند. بررسی ‏ها نشان می‏ دهد 12 درصد مردم فقط ماهی یک بار اسفنج ظرف ‎شویی‎ شان را تعویض یا ضدعفونی می‏ کنند و 6 درصد هم دیرتر از یک ماه این کار را انجام می ‏دهند. اسفنج‏ های آلوده می ‏توانند سبب انتشار و انتقال آلودگی به ظروف و مواد غذایی شوند و افراد خانواده را دچار مسمومیت غذایی کنند.‏ بنابراین باید با دقت بیشتری آن ها را تمیز کرد.

معمولا ما بعد از شستن ظروف، اسفنج را به دقت نمی ‏شوییم و همین سبب باقی ماندن آلودگی در اسفنج می ‎شود. بهتر است بعد از هر بار ظرف شستن در آخر، خود اسفنج را هم با دقت با آب گرم و مایع شوینده بشویید و خوب آن را بچلانید تا آب داخل آن خارج شود، بعد هم آن را جایی قرار دهید تا خشک شود.‏ قرار دادن اسفنج کف سینک سبب می‏ شود با هر بار باز کردن شیر آب، اسفنج مرطوب شود.

بهتر است بعد از شستن ظروفی که مرغ،‏ گوشت یا ماهی خام در آن ها قرار داشته، اسفنج را با دقت بیشتری بشویید.‏ هنگام شستن مرغ،‏ ماهی و گوشت مراقب باشید خونابه آن ها داخل اسفنج نرود.

هرچند وقت یک بار اسفنج را ضدعفونی کنید. برای تمیز کردن و از بین بردن میکروب ‏ها‏ی درون اسفنج بهترین راه این است که آن را مرطوب کرده و به مدت دو تا سه دقیقه در ماکروویو قرار دهید. فراموش نکنید سیم ظرف‎ شویی و یا سایر اسفنج‌ های ظرف ‎شویی را که درون ‌شان فلز به کار رفته، نباید داخل مایکروویو قرار دهید. بعد از مایکروویو کردن اسفنج ظرف ‎شویی، آن را بدون دستکش از مایکروفر بیرون نیاورید چون اسفنج داغ است و دست شما را می ‌سوزاند.

از اسفنج‏ هایی با اندازه ‏های کوچک ‎تر استفاده کنید و اسفنج‏ های کهنه و فرسوده را هر دو هفته یک بار دور بیاندازید.‏

نام ‌های متفاوت و تنوع غذاهای ارایه شده در رستوران ‌های شهری در برخی موارد به قدری زیاد است که حتی مخاطبان دائم آن را نیز دچار سردرگمی در انتخاب می‌ کند.

بدون شک ظاهر غذا، قیمت مناسب، سابقه ذهنی از غذا و ذایقه مصرف ‌کننده از مهم ‌ترین عوامل در انتخاب این غذاها هستند ولی آیا توجه به همین موارد در انتخاب غذا کافی است؟ آیا وضعیت بهداشتی محل طبخ و ارایه این مواد غذایی اهمیت ندارد؟ آیا این که این غذاها با چه مواد اولیه و چه کیفیتی فراهم می ‌شوند مهم نیست؟ و آیا مهم نیست که با خوردن هر کدام از این مجموعه گوناگون غذایی چه میزان انرژی در بدن تولید خواهد شد؟

بهداشت رستوران ها

* دکتر مسعود کیمیاگر، متخصص تغذیه در مورد بهداشت مواد غذایی ارایه شده در رستوران‌ ها معتقد است: "مهم ‌ترین مساله در این ‌باره بحث لزوم نظارت ‌های دولتی است که باید به عنوان یک اصل مورد توجه قرار بگیرد. وی در این خصوص می‌ گوید: "بازرسان وزارت بهداشت باید به‌ طور دوره ‌ای به رستوران ‌ها و مراکز مشابه آن ها سر بزنند و بر رعایت اصول بهداشتی در این اماکن نظارت کنند." وی در مورد وضعیت موجود نیز می‌ افزاید: "در حال حاضر این نظارت ‌ها به طور جسته و گریخته وجود دارد ولی به نظر می‌ رسد مشکلاتی از قبیل کمبود نیرو باعث عدم بازدهی مطلوب در این زمینه می شود."

* از سوی دیگر سیدرضا غلامی، کارشناس ارشد بهداشت محیط و رییس اداره بهداشت مواد غذایی و بهسازی اماکن عمومی وزارت بهداشت نیز در این زمینه می ‌گوید: "در چند سال اخیر در خصوص رسیدگی به وضعیت بهداشتی رستوران‌ ها ارتقای کیفی قابل ملاحظه ‌ای دیده می ‌شود و بر مبنای آمار و ارقام موجود در حال حاضر بیش از 30 تا 35 درصد رستوران ‌ها و مراکز تهیه و توزیع غذا مسایل بهداشتی را به طور کامل رعایت می ‌کنند و 75 تا 78 درصد این مراکز نیز دارای معیارهای بهداشتی هستند."

وی همچنین می ‌افزاید: " در 20 تا 25 درصد از موارد، این مراکز از لحاظ بهداشت فردی دچار مشکل هستند و 20 تا 25 درصد موارد نیز مسایل مربوط به بهداشت محیطی را به طور مطلوب رعایت نمی‌ کنند."

وی با اشاره به عدم امکان بازرسی مستمر و مطلوب در برخی مناطق عنوان می ‌کند: " در سایر موارد، نظارت و بررسی مسایل بهداشتی در رستوران‌ ها به طور مستمر انجام می ‌شود. آن چه در برخی اخبار در مورد عدم نظارت مطلوب عنوان می ‌شود غلط است و به دلیل تمرکز منابع خبری در تهران است. ما بیش از یک سوم نیروهای بازرسی خود در وزارت بهداشت را در تهران داریم ولی به دلیل تعدد و تنوع بالای مراکز غذا در تهران، ممکن است در برخی موارد نظارت ‌ها به شکل مطلوب امکان ‌پذیر نباشد ولی در شهرهای دیگر مسایلی از این دست وجود ندارد. نکته دیگری هم که در این مورد وجود دارد این است که متاسفانه مردم تهران نسبت به سایر شهرها در این ‌باره حرف شنوی کمی دارند و کمتر به موارد مطرح شده توسط وزارت بهداشت توجه می ‌کنند."

غلامی خاطرنشان می‌ کند: " ما هم قبول داریم که کمبود نیرو در امر بازرسی داریم و هنوز به کیفیت مطلوب مورد انتظار نرسیده‌ ایم ولی ما با فعالیت بیش از 5 هزار نفر نیروی انسانی در حال نظارت بر رستوران‌ ها و مراکز تهیه و توزیع غذا هستیم و هیچ سازمان و ارگانی به غیر از نیروی انتظامی دارای این تعداد نیروی بازرسی نیست

1- برای حفظ محیط زیست بهتر است از ابتدا هنگام خرید و انتخاب مبلمان خانه دقت کنید و وسایلی را انتخاب کنید که بتوانید مدت زمان بیشتری از آنها استفاده کنید. مبلمانی که به سرعت از مد می‏افتند و پس از مدت کوتاهی دیگر نمی‏توان از آنها استفاده کرد، انتخاب مناسبی نیستند.

2- برای تنوع و تغییر مبلمان از تغییرات جزیی مانند تغییر رنگ رویه مبل استفاده کنید.

3- مقواها و بسته‏بندی‏ها را دور نریزید و در صورت امکان از آنها استفاده کنید. می‏توانید جعبه کفش را با کاغذ کادو و یا کاغذ رنگی بپوشانید و برای نگهداری سی‌دی و لوازم شخصی بچه‏ها از آن استفاده کنید.

4- قوطی‏های شیشه‏ای و پلاستیکی را پس از مصرف شسته و خشک کنید و برای نگهداری مواد غذایی از آنها استفاده کنید. شیشه مربا، عسل و سس مایونز برای نگهداری سبزی‏های خشک مناسب است و موجب می‏شود عطر سبزی مدت زمان بیشتری حفظ شود.

5- هنگام خرید به برچسب قابل بازیافت دقت کنید و محصولاتی را خریداری کنید که زباله کمتری تولید می‏کنند. برخی تولیدکننده‏ها محصولاتی مانند عسل و سس مایونز و شکلات صبحانه را در ظرفی شبیه لیوان بسته‏بندی می‏کنند. پس از استفاده از این محصولات نه تنها زباله تولید نمی‏شود، بلکه یک دست لیوان هم به لوازم آشپزخانه اضافه می‏شود که قابل استفاده است و دور ریخته نمی‏شود.